Kaszel, to naturalna reakcja obronna organizmu, która umożliwia usunięcie szkodliwych cząstek z układu oddechowego. Tymi cząstkami może być kurz, wirusy, bakterie czy wydzielina. Pacjenci z astmą mają zwykle kłopoty z oddychaniem i często kaszlą. Jednak nie każdy kaszel jest objawem astmy. Jeśli kaszel jest przewlekły i uciążliwy może wskazywać na choroby układu oddechowego.

Kaszel jest diagnozowany na podstawie jego czasu trwania. Jeśli trwa krócej niż trzy tygodnie nazywany jest kaszlem ostrym, jeśli dłużej niż 8 tygodni określany jest, jako kaszel przewlekły.

Przyczyny ostrego kaszlu:

• wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych (przeziębienie, grypa),
• obce ciało w drogach oddechowych.

Przyczyny przewlekłego kaszlu:

• Astma jest częstą przyczyną przewlekłego kaszlu, szczególnie u dzieci. Kaszel związany z astmą może być stale występujący, nawracający lub sezonowy. Może wystąpić po infekcji górnych dróg oddechowych, czy pogorszyć się po kontakcie z czynnikami drażniącymi, jak roztocze kurzu domowego, sierść zwierząt, dym i zanieczyszczenia powietrza, wilgoć. Kaszel może prowadzić do uczucia zmęczenia i zaburzeń snu.
• Zespół przewlekłego spływania wydzieliny z zatok po tylnej ścianie gardła powoduje drażnienie ściany gardła i prowadzi do kaszlu. Często przewlekłe lub nawracające zapalenie zatok jest przyczyną kaszlu, ale także nasilenia objawów astmy.
• Choroba refluksowa – podczas cofania się kwasów żołądkowych do przełyku może wystąpić drażniący kaszel.
• Przewlekły kaszel może być również związany z infekcjami bakteryjnymi płuc np. gruźlicą lub guzem płuca. Wówczas często powiązany jest z bólem w klatce piersiowej, zaburzeniem snu, chrypą, stanami podgorączkowymi, krwiopluciem oraz utratą masy ciała. W przypadku wystąpienia takich objawów koniecznie należy zgłosić się do lekarza!

Niektóre syropy stosowane podczas kaszlu mogą zawierać szkodliwe środki pobudzające, które choć dają tymczasową ulgę, to maskują chorobę płuc. W sytuacji występowania uciążliwego, długotrwałego kaszlu należy zwrócić się do lekarza.

Objawy astmy, np. uczucie ciężkości w klatce piersiowej, duszność, kaszel czy świsty występują okresowo, ale astma jest chorobą przewlekłą. Z tego powodu leki powinny być stosowane systematycznie, nawet w przypadku braku objawów. Astma ma podłoże zapalne, dlatego stan zapalny oskrzeli będzie się rozwijał, jeśli terapia lekami kontrolującymi zostanie przerwana. Nagłe przerwanie stosowania leków, choćby spowodowane brakiem recepty na dalszą terapię, może prowadzić do wystąpienia ataku astmy.

Niektóre osoby są bardziej podatne na zaostrzenia astmy okresowo, często jest to związane z alergią na pyłki roślin występujące w powietrzu sezonowo. Poza tym czasem nie występują u nich żadne objawy. U takich osób lekarz może ustalić indywidualny tryb przyjmowania leków.

Nie. Leki wziewne są pierwszą i podstawową terapią zalecaną do osiągnięcia kontroli objawów astmy. Stosowanie leków wziewnych umożliwia dotarcie leku do odpowiedniego miejsca w układzie oddechowym – tam, gdzie jest stan zapalny. Terapia wziewna jest najbardziej efektywną, łatwą, bezpieczną i wygodną metodą leczenia prowadzącą do osiągnięcia kontroli astmy oraz normalnego, aktywnego życia.

Dawki substancji aktywnych w lekach wziewnych są niewielkie w porównaniu do form doustnych leków sterydowych, dzięki temu tolerancja leczenia jest wyższa i mniejsze są objawy niepożądane lub skutki uboczne. Wskazane jest regularne stosowanie leków wziewnych, aby uniknąć pogorszenia funkcji płuc czy hospitalizacji.

Wszystkie leki niosą ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u części osób. Dane wynikające z gromadzenia informacji o działaniach niepożądanych świadczą o bezpieczeństwie leków wziewnych i braku poważnych działań niepożądanych.

Większość leków kontrolujących zawiera sterydy (kortykosteroidy), które podawane są wziewnie, ponieważ ten sposób podania pozwala na dostarczenie optymalnej (bardzo małej) dawki leku do miejsca docelowego, czyli do dróg oddechowych. Przy stosowaniu steroidów wziewnych mogą pojawić się: podrażnienie gardła, chrypa. Aby ich uniknąć należy pamiętać o płukaniu wodą jamy ustnej i gardła po każdej inhalacji.

Astma jest chorobą przewlekłą, dlatego leki powinny być przyjmowane stale i regularnie. Ze względu na toczący się stan zapalny w astmie należy stale kontrolować chorobę. Po zaprzestaniu przyjmowania leków, proces zapalny nasili się a stan choroby pogorszy się. Należy przyjmować leki kontrolujące proces chorobowy systematycznie, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Nie można przerwać przyjmowania leków kontrolujących nawet przy poprawie samopoczucia. Jeśli dzięki stosowaniu leków objawy takie jak: kaszel, duszność, ucisk w klatce piersiowej czy świszczący oddech ustąpią, nie oznacza to wyleczenia. Objawy astmy mogą pojawić się w każdej chwili. Przerwanie czy modyfikacja leczenia możliwa jest jedynie po konsultacji z lekarzem.

Nie. Astma nie jest chorobą zakaźną.

Nie. Zdiagnozowanie astmy oznacza konieczność zaprzestania palenia. Wskazane jest również unikanie dymu tytoniowego czyli tzw. biernego palenia. Warto zapytać lekarza o metody wsparcia w rzucaniu palenia.

Większość osób z astmą nie musi przestrzegać konkretnej diety, jednak niektóre osoby mogą być uczulone np. na orzechy, jaja, mleko krowie, owoce morza, niektóre barwniki, czy substancje konserwujące żywność, wino, napoje gazowane. Wtedy należy unikać w diecie tych substancji, które nasilają objawy astmy. Niekiedy nadwrażliwość na niektóre leki (np. na aspirynę i inne leki przeciwbólowe) może objawiać się dusznościami.

Tak. Można zajść w ciążę . Astma nie jest także przeciwskazaniem do porodu drogami natury. Można również karmić piersią. Sama choroba nie będzie miała wpływu na dziecko. Leczenie w ciąży oraz podczas karmienia należy skonsultować z lekarzem.

Objawy astmy (ucisk w klatce piersiowej, duszność, kaszel i świsty) nasilają się w nocy ze względu na niższy poziom naturalnych steroidów produkowanych przez nasz organizm w nocy. Również bliska obecność roztoczy kurzu domowego w poduszkach i bieliźnie nocnej może mieć wpływ na zaostrzenia astmy.

Astma nie może być rozpoznana na podstawie zdjęcia RTG. Aby zdiagnozować chorobę należy wykonać badanie spirometryczne. Lekarze czasem zalecają zdjęcie RTG klatki piersiowej, w celu wykluczenia np. infekcji lub innych chorób, które również mogą prowadzić do trudności w oddychaniu.

Atak astmy to nagłe pogorszenie objawów astmy. Podczas ataku astmy ściany oskrzeli stają się obrzmiałe i wydzielają śluz. Objawy ataku astmy to:

• trudności w oddychaniu,
• duszność,
• trudności w codziennych aktywnościach,
• głośne świsty podczas wdechu i wydechu,
• nieustający kaszel,
• bardzo przyspieszony oddech,
• ucisk w klatce piersiowej,
• napięcie mięśni karku i klatki piersiowej,
• trudności w mówieniu,
• poczucie lęku lub panika,
• blada, spocona twarz,
• niebieskosine usta lub paznokcie,
• pogarszające się objawy pomimo przyjęcia leków.

Podczas regularnego przyjmowania leków kontrolujących oraz unikania czynników wyzwalających – ryzyko wystąpienia ataku astmy jest niewielkie. Jednak w razie wystąpienia, należy:

• przyjąć pozycję siedzącą i zachować spokój,
• przyjąć lek doraźny, szybkodziałający, w dawce zalecanej przez lekarza,
• odczekać 5 minut i w sytuacji braku poprawy przyjąć dodatkową dawkę leku zaleconego przez lekarza,
• przy braku poprawy skontaktować się z lekarzem,
• w przypadku bardzo silnych objawów należy wezwać pogotowie ratunkowe lub udać się do oddziału ratunkowego.

Niestety tak, jednak większości zgonów można zapobiec. W przypadku, gdy chory nie jest zdiagnozowany i nie przyjmuje leków kontrolujących lub, gdy w przypadku ataku nie zastosuje leków ratunkowych – może dojść do zgonu. Dlatego należy niezwykle poważnie traktować zalecenia dotyczące swojej choroby lub choroby dziecka.

Poniższe zalecenia są pomocne w utrzymaniu astmy pod kontrolą:

• unikanie czynników wyzwalających,
• przyjmowanie leków kontrolujących regularnie,
• regularna ocena czynności płuc za pomocą pikflometru,
• regularne wizyty u specjalisty.

Jeśli katar pojawia się często, to może oznaczać chorobę alergiczną, jaką jest alergiczny nieżyt nosa. Alergia może pojawić się z powodu różnych czynników, jak roztocze kurzu domowego, sierść zwierząt, pleśń na zawilgoconych ścianach, które powodują objawy alergicznego nieżytu nosa.

Objawy alergicznego nieżytu nosa to:

• wyciek z nosa
• kichanie
• uczucie zatkanego nosa
• swędzenie nosa lub oczu

Powyższe objawy mogą się pojawiać podczas określonego sezonu lub trwać cały rok.

Jest ścisłe powiązanie pomiędzy astmą i alergicznym nieżytem nosa, ze względu na wspólną część dróg oddechowych. Podobnie czynniki wyzwalające astmę i alergiczny nieżyt nosa są te same. Około 70% osób chorujących na astmę ma również alergiczny nieżyt nosa, a około 10-40% chorych na alergiczny nieżyt nosa ma astmę.

Zatem częste infekcje powinny być skonsultowane z lekarzem i zweryfikowane pod względem alergicznego nieżytu nosa. Nieleczony alergiczny nieżyt nosa może prowadzić do komplikacji takich jak: zapalenie ucha, zapalenie zatok.

Rodzice i nauczyciele odgrywają dużą rolę w tym, jak dziecko radzi sobie z astmą. Istotna jest komunikacja rodziców z nauczycielami i przekazywanie sobie informacji o stanie zdrowia dziecka. Ważne, aby rodzice przedstawili wychowawcy dziecka niezbędne informacje na temat udzielenia pomocy podczas ataku astmy i prawidłowego użycia inhalatora.

Zasady, które warto wdrożyć:

1. Przekazać nauczycielowi dodatkowe opakowanie leku doraźnego oraz wyjaśnić w jakich sytuacjach i w jaki sposób należy go użyć.

2. Opisać lek, aby na opakowaniu było:

• imię i nazwisko dziecka,
• liczba dawek potrzebnych podczas ataku,
• numer telefonu do rodzica.

3. Przekazać nauczycielowi informację o warunkach przechowywania leku.

4. Poinformować nauczyciela o każdej zmianie leczenia.

5. Przy zmianie wychowawcy, należy przekazać powyższe informacje nowej osobie.